‘Twente op waterbasis’ geeft richting voor aanpak droogte
12 okt 2022
Om in Twente over een juiste waterbalans te beschikken zouden bodem, water en ondergrond meer sturend moeten zijn bij ontwikkelingen. Zo is er in de winter geen overschot en in de zomer geen tekort meer aan water. Dit wordt verkend in het onderzoek ‘Twente op waterbasis’ en de Twentse waterbalans, uitgevoerd door LandID en Witteveen en Bos in opdracht van het Twents waternet. De vier oplossingsrichtingen ‘water vasthouden’, ‘water bergen’, ‘beïnvloeden grondwateronttrekkingen’ en ‘landgebruik’ geven denkrichtingen voor een gebiedsgerichte aanpak. Ook zijn ze de basis voor een gesprek met alle betrokken partijen over de toekomst van water in Twente.
“Twente heeft een unieke waterbalans: mede door de hoge zandgronden is de droogteproblematiek er groter dan in andere regio’s in Nederland. Door het jaar heen valt er voldoende water in Twente. Toch is er in de zomer een tekort. Met het veranderende klimaat worden de problemen in de toekomst alleen maar groter. Tijd om anders te gaan denken en een nieuwe waterbalans te bepalen voor Twente”, aldus Hans van Agteren, voorzitter van Twents waternet.
Snelle afvoer leidt tot tekorten
In de afgelopen eeuwen zijn het Twentse landschap en watersysteem steeds aangepast aan veranderend landgebruik. Daarbij werd vanaf de tweede helft van de 20e eeuw het streven om regenwater zo snel mogelijk af te voeren om wateroverlast te voorkomen. Nu blijkt dat we vooral in de winter en het voorjaar water te snel afvoeren. Hierdoor ontstaan vooral in warme zomers en in het groeiseizoen tekorten aan water met problemen. Dit heeft gevolgen voor boerenbedrijven, industrie, scheepvaart, natuurgebieden en de drinkwatervoorziening. Daarnaast zorgt het snelle afvoeren van regenwater tot wateroverlast in de stroomafwaarts gelegen gebieden.
“Vroeger deed een regendruppel in Twente er negen dagen over om het IJsselmeer te bereiken. Nu negen uur!”, zegt Hans van Agteren.
Goede waterbalans, het hele jaar door
Twents waternet liet onderzoeken op welke manier in de toekomst omgegaan kan worden met water, zodat er het gehele jaar door een goede balans is tussen water dat de regio inkomt en de regio uitgaat. De ‘Twentse waterbalans’ berekent per kwartaal hoeveel water het gebied in stroomt en hoeveel eruit gaat door verdamping, afvoer en verbruik. Dit is gedaan voor een nat jaar, een droog jaar en een gemiddeld jaar. Dezelfde berekening is uitgevoerd voor de verwachting in 2050 en 2100. Op basis van deze resultaten bepaalden de onderzoekers van ‘Twente op waterbasis’ vier oplossingsrichtingen: ‘water vasthouden’, ‘water bergen’, ‘beïnvloeden grondwateronttrekkingen’ en ‘landgebruik’.
Gebiedsgerichte aanpak
Twente bestaat uit zes gebiedstypen. Op elk gebiedstype kunnen de oplossingsrichtingen toegepast worden om zo te verkennen hoe bodem, water en de ondergrond meer sturend kunnen zijn in de inrichting van een gebied. In het onderzoeksrapport is het gebiedstype ‘Bovenstrooms (klei)’ uitgewerkt. Door dit te doen ontstaan denkrichtingen voor een gebiedsgerichte aanpak. Hierbij worden alle functies en verschillende belangen belicht. Daarnaast is het een basis om het gesprek over de juiste waterbalans te voeren met alle betrokken partijen.
Twents waternet
Twents waternet is een professioneel netwerk van 14 Twentse gemeenten, waterschap Vechtstromen, provincie Overijssel en Vitens. Belangrijkste aandachtspunt binnen deze samenwerking is slimmer om te gaan met water.